Mag ik beginnen met goed nieuws? Sinds de start van de gezondheidsenquêtes (1997) ging de toegankelijkheid van de zorg er flink op vooruit. Zo daalden tussen 1997 en 2013 de (geïndexeerde) gemiddelde zorguitgaven van 142 naar 108 euro per maand. Het percentage huishoudens dat gezondheidskosten moeilijk kan inpassen in het budget verminderde tussen 2008 en 2013 van 34,8% naar 25,9% en ook het aandeel gezinnen dat medische consumptie moest uitstellen om financiële redenen zakte in diezelfde periode spectaculair (van 13,6 naar 8,4%). Mooie resultaten, wegen voor de allerlaagste inkomens de zorgkosten nog steeds te zwaar door.
Die verhoogde toegankelijkheid is geen toeval. In de voorbije decennia drongen tal van maatregelen de financiële drempels terug. Denk maar aan het inperken van de supplementen, de introductie van de maximumfactuur, of regelingen zoals de verhoogde tegemoetkoming en de sociale derde betaler. Ook de opkomst van medische huizen, wijkgezondheidscentra en huisartsenwachtposten mag in deze context zeker niet onvermeld blijven.
En toen kwam Maggie
Op de volgende editie van de gezondheidsenquête is het wachten tot 2018. Maar ook zonder glazen bol weet je dat we dan niet zullen feesten. Sinds de start van Michel I lijkt een dramatische kentering ingezet, met minister Maggie De Block (Open VLD) in een weinig fraaie hoofdrol. Een U-turn ten koste van de patiënt, eerst aarzelend maar daarna ongeremd. Minister De Block beperkte bij haar aantreden meteen de verplichte derde betaler, een toegankelijkheidsmaatregel van de vorige regering. Vanaf dan ging het van kwaad naar erger. Door het optrekken van de plafonds in de maximumfactuur -wat haar voorgangers bewust vermeden - stijgt de potentiële ziektekost voor bijna 700.000 gezinnen. Het bevriezen van nieuwe erkenningen voor wijkgezondheidscentra roept dan weer de uitbreiding van de toegankelijkheid van de eerste lijn een halt toe. A fortiori omdat in 2016 de huisartsenwachtposten hetzelfde lot ondergingen. En dan zwijg ik nog over de medicijnen waarvoor het remgeld verhoogt of waarvan de terugbetaling verdwijnt.
Van zorguitstel wordt nochtans niemand beter
Jaar na jaar rekent deze regering op zorguitstel om de begroting te doen kloppen. Van kortzichtigheid gesproken... Mensen die langer met problemen rondlopen worden immers ernstiger ziek. Dit resulteert in hogere kosten voor de patiënt, maar ook voor de ziekteverzekering. Nu al kreunen spoeddiensten onder de toeloop van mensen die de weg niet vonden naar de eerste lijn. Een regering die de toegankelijkheid van onze zorg niet versterkt, snijdt dus in haar eigen vingers. En dat, beste lezer, is geen opinie maar pure gezondheidseconomie.
Deze opinie verscheen eerder op www.artsenkrant.com
