De Britse National Health Service (NHS) besliste onlangs dat patiënten met een ongezonde levensstijl voortaan wat langer moeten wachten voor een aantal operaties. Prima idee, vond o.a. gereputeerd hartchirurg Pedro Brugada, want als de middelen beperkt zijn moet je die efficiënt inzetten. En hebben die rokers, drinkers en gulzigaards het soms niet zelf gezocht? Een gevaarlijke stelling die steeds meer terrein wint. Creëren we na een ongezond schoonheidsideaal nu ook een asociale gezondheidsfetisj?
In ‘Ziek van gezondheid’ wijst Ignaas Devisch op de perverse gevolgen van een te ver doorgedreven gezondheidscultuur. Vroeger was je gezond wanneer je niet ziek was, nu moet je al minstens de 20 kilometer van Brussel lopen. En dat uiteraard liefst in een nieuwe persoonlijke besttijd. Sporten verandert zo al snel van een fijne hobby in een verplicht nummer. We leggen de lat dus steeds hoger. Dat wekt niet alleen frustraties op, maar kan ook stigmatisering veroorzaken en zelfs de solidariteit ondergraven. Want waarom zou je meebetalen voor iemand met een ongezonde levensstijl? Zegt een bekend spreekwoord niet dat wie zijn gat verbrandt maar op de blaren moet zitten? Voor steeds meer mensen lijkt het een evidentie.
Dat bleek ook uit een survey van Mark Elchardus en Bram Spruyt uit 2012. Een groot aantal bevraagden kon zich toen vinden in besparingen in de gezondheidszorg ten koste van mensen die ongezond leven. Zo ging ruim 37 % akkoord met een verminderde terugbetaling voor een verstokte roker met longkanker, en bijna 42 % zag hier geen graten in voor wie onder invloed een ongeval heeft. Ruim 35 % vindt dat de ziekteverzekering minder moet bijdragen bij een drinker met een leverprobleem en bijna 30 % is die mening toegedaan voor wie aan een losbandig seksleven AIDS overhield.
De cijfers uit dit onderzoek stemmen mij erg triest, en ik hoop van u hetzelfde. Niet in het minst omdat ze een ook pak hoger liggen dan bij een gelijkaardig onderzoek zo’n 10 jaar eerder. De Bourgondiër van weleer ruilde zijn plunje voor het harnas van de moraalridder. De crisis is er wellicht niet vreemd aan.
Natuurlijk kan je bij medische keuzes de levensstijl niet helemaal negeren. Zo dient een patiënt inderdaad soms af te kicken voor een operatie zinvol wordt. Maar de slinger slaat nu wel erg ver door. Niet alleen in ziekenhuizen trouwens, maar overal in onze samenleving. Solidariteit en collectieve oplossingen staan steeds vaker in het schietkraam. In de plaats kwamen individualisme en het beschuldigend vingertje.
Besparingskoorts en moralisme brouwen een giftige cocktail. En zeker in de gezondheidszorg levert die een lelijke kater op. Vooral bij wie er niet zo warmpjes in zit. Want gezond leven is een stuk comfortabeler met een gevulde portefeuille. En met een extra hospitalisatieverzekering voor wanneer het toch fout gaat. Geef mij dus maar een sterke en solidaire ziekteverzekering. En wat meer mededogen voor onze kleine kantjes. Want niemand is perfect.
Deze opinie verscheen eerder op www.artsenkrant.com
