Algemeen enkelvoudig stemrecht: nu een evidentie, maar in ons land nog geen 100 jaar oud. Aanleiding bovendien van een bitsige strijd, niet in het minst in Leuven. Daar vond op 18 april 1902 de Bloednacht plaats, waarbij 6 mensen het leven lieten. Een zwarte bladzijde in de geschiedenis.
In de dagen voor 18 april was het al onrustig in Leuven. Betogingen trokken door de straten, arbeiders legden het werk neer. Het stadsbestuur nam draconische veiligheidsmaatregelen en zorgde voor extra bewaking aan de huizen van katholieke prominenten –tegenstanders van het algemeen enkelvoudig stemrecht- en op strategische plaatsen zoals de munitiedepots, de Nationale Bank en de gasfabriek. Toen bekend werd dat de Kamer de kieshervorming naar de prullenmand had verwezen, trokken honderden arbeiders de straat op. In de Broekstraat (nu Janseniusstraat) botste een groepje op de burgerwacht die het vuur opende. Met 4 doden en tientallen gewonden als droevig resultaat. Ook op de hoek van de Tiensestraat en de Muntstraat schoot de burgerwacht met scherp, 2 arbeiders konden het niet meer navertellen. In het socialistisch bolwerk De Proletaar werd een noodhospitaal opgericht, leger en rijkswacht vervingen de burgerwacht. Pas na vele uren keerde de rust weer.
Op 20 april werden de slachtoffers onder massale belangstelling ten grave gedragen. Intussen hadden zowel de liberale als de katholieke partij zich van de doden gedistantieerd. En zoals wel vaker gebeurt, probeerde men de schuld in de schoenen van de slachtoffers te schuiven. Op 17 juni verschenen 14 mensen voor de rechtbank, 5 werden zonder bewijs veroordeeld. Verschillende arbeiders mochten na de stakingen opkrassen en zochten hun geluk elders. Het contrast met de échte verantwoordelijken kon niet groter zijn: de luitenant van de burgerwacht die de meeste slachtoffers op zijn geweten had, kreeg op de nationale feestdag een ereteken…
Op de invoering van het algemeen enkelvoudig stemrecht was het wachten tot na De Groote Oorlog. Pas in 1919 gold het principe ‘één man, één stem’, vrouwen moesten zelfs tot 1948 geduld oefenen.
Bron: Jaak Brepoels, Wij zijn de bouwers van een komende aarde. 125 jaar socialisme in Leuven. Leuven, 2011.
Illustratie: Louvain 1902, Forces murales (schilderij uit 1951, collection institut d’histoire ouvrière économique et sociale, Seraing)
