Zorgen is geen bandwerk. De noodkreet van Dorien Meulenijzer (OCMW-raadslid sp.a Leuven en persoon met een beperking) en Bieke Verlinden (sp.a schepen Leuven) in Knack raakte een gevoelige snaar. Met concrete voorbeelden toonden Dorien en Bieke dat onder invloed van het marktdenken de menselijkheid uit de zorg verdwijnt. In de plaats kwamen procedures, checklists en schema’s. En vooral: het moet vooruit gaan. Time is money, ook in de zorg. Tot wanhoop van patiënten én personeel.
Dorien en Bieke staan niet alleen met deze boodschap. Een recent onderzoek van het ACV bij ruim 1.100 personeelsleden van openbare woonzorgcentra kwam tot dezelfde conclusie. 80% van de respondenten gaf aan te weinig tijd te hebben voor vragen of bekommernissen van bejaarden. 87% zei zelfs dat ze door gebrek aan personeel de bewoners niet meer de nodige zorg kunnen geven. En volgens 86% steeg de werkdruk nog tijdens het afgelopen jaar. Die cijfers verbazen mij niet. Ze sluiten perfect aan bij wat ik hoorde tijdens een stage in een rusthuis in Aarschot. Zoals de cri du coeur van de hoofdverpleegkundige die me met aandrang vroeg om de krappe kaders in de rusthuizen op de politieke agenda te zetten. Want de manier waarop ze met mensen moeten omgaan hakt er stevig in bij de zorgkundigen. Het doet pijn iemand met nood aan een babbel te moeten achterlaten. En dat gewoon omdat men de rest niet gebolwerkt krijgt.
In de zorgsector swingt het risico op burn-out de pan uit. Velen zijn langdurig ziek omdat ze het emotioneel niet meer aankunnen. Nog meer hebben het gevoel tekort te schieten. Dat creëert wrijvingen onder collega’s en verziekt de sfeer. Wat dan weer weegt op de zorg. Overigens: ook tijdens mijn bezoek werd de coördinator weggeroepen om brandjes te blussen. Meer bepaald om bij te springen bij iemand die naar zijn zin veel te laat in bed werd gehouden. Maar niet alleen de menselijkheid staat onder druk. Een onderzoek in 300 algemene ziekenhuizen in 9 Europese landen bracht nog andere pijnpunten aan het licht. Volgens de studie o.l.v. Walter Sermeus (KULeuven) zorgt een Belgische verpleegkundige gemiddeld voor 11 patiënten. In Noorwegen is die verhouding maar 1 op 5. Alleen Spanje scoort slechter dan België. En dat heeft zware gevolgen, want per extra patiënt stijgt het overlijdensrisico met 7%. Wie gierig is op zorg speelt dus met mensenlevens.
Het is geen geheim dat de normbestaffing in onze ziekenhuizen dateert uit de jaren 60. De zorg werd intussen zwaarder en complexer, het personeelskader volgde niet. De noodsignalen volgen elkaar op in snel tempo maar beterschap lijkt niet in zicht. Hoelang pikken we het nog dat zuinigheid ten koste gaat van mensen?
Deze opinie verscheen eerder op www.artsenkrant.com
Foto: André Verhoeven
