Wie de voorbije jaren een kunstheup of knieprothese nodig had, zal deze week geschrokken zijn. Want na Lux Leaks en Panama Papers hebben onderzoeksjournalisten nu aan het licht gebracht dat er - ook in ons land - flink geknoeid wordt met implantaten. Maar terwijl het in die eerdere dossiers ging om belastingontwijking - of ontduiking is met deze Implant Files iets veel belangrijker gemoeid: onze gezondheid. Implantaten die levens verbeteren en soms redden, maken immers ook slachtoffers omdat ze te weinig of helemaal niet getest zijn voor ze op de markt werden gebracht.
Nochtans ligt er al vijf jaar een wet op het bureau van Maggie De Block (Open VLD) om daar strikt op toe te zien. Om elk implantaat - van zodra een producent er de markt mee op wil - te reguleren, aan voorwaarden te koppelen en te volgen tot bij de patiënt. Inclusief een implantatenregister en -paspoort. Helaas blijft die wet - gestemd onder de vorige regering - tot vandaag dode letter. De vraag is waarom de minister van Volksgezondheid weigert om ze uit te voeren. Is er één reden om patiënten niet maximaal te beschermen? Of om producenten die zich niet aan de regels geen strobreed in de weg te leggen? Neen, toch!
Het lijkt er sterk op dat de implantatenlobby - jaarlijks goed voor een wereldwijde omzet van 400 miljard dollar - machtig genoeg is om op de politieke besluitvorming te wegen. En dat diezelfde belangengroep liever geen pottenkijkers of inmenging duldt. Een andere reden kunnen we niet bedenken. De Implant Files tonen overduidelijk aan wat gebeurt wanneer een overheid de markt koste wat het kost vrij wil laten. Ook als die markt brokken maakt. Zelfs wanneer er levens mee gemoeid zijn.
Hetzelfde donkerblauwe stramien zagen we eerder ook elders in de gezondheidszorg. Zo dicteert de farmalobby de wet bij de ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen en therapieën. Prijzen swingen de pan uit, maar wie heeft wat aan geneesmiddelen of therapieën die onbetaalbaar zijn? Steeds weer schermen farmabedrijven met de hoge ontwikkelingskost, maar behalve zijzelf lijkt niemand de werkelijke prijs te kennen. Zelfs de minister niet. Precies omdat De Block geen grenzen stelt, zijn we steeds verder verwijderd van een overheid die de gezondheid van haar burgers centraal stelt.
De implantaten- en de farmalobby bewijzen tot wat ze in staat zijn wanneer de overheid geen spelregels maakt. Alle remmen los, met maar één betrachting: maximale winst. En dat helaas ook ten koste van de patiënt. Met de verkiezingen in aantocht moeten we ons dus de vraag stellen welke overheid we wensen. Een sterke en weerbare overheid die alle middelen gebruikt om haar burgers te beschermen en te dienen? Of een overheid die wegkijkt, de privé vrij spel laat en plooit voor de macht van het geld?
I.s.m. Maya Detiège. Deze opinie verscheen ook op knack.be
