Photo by Vitolda Klein on Unsplash
Wat hebben België, Italië, Tsjechië en Slowakije gemeen? Het zijn de 4 enige EU-landen die nog steeds geen expliciet wettelijk verbod kennen op lijfstraffen. En dat is – zowel letterlijk als figuurlijk – een erg pijnlijke vaststelling. Pogingen om een verbod in te voeren draaien steeds weer op een sisser uit. Want sommige partijen of volksvertegenwoordigers durven het niet aan om tegen de haren van hun kiezers in te strijken. Het mag duidelijk zijn: als het op kinderrechten aankomt zijn de Belgen helemaal niet de dappersten aller Galliërs.
Fysieke straffen zijn niet onschuldig en escaleren vaak. Een kleine klets bij een peuter wordt bij een puber al gauw een flinke pandoering. In het slechtste geval ontaardt dit in structurele en extreme kindermishandeling. ‘Pedagogische tikken’ zijn verre van leerrijk en schaden kinderen zowel fysiek als mentaal. Ze kunnen leiden tot onzekerheid, angst of een negatief zelfbeeld. En dat soms levenslang. Bovendien tonen talrijke studies aan dat zulke straffen niet alleen zinloos zijn maar zelfs contraproductief. Kinderen leren immers niet waarom ze iets moeten doen of laten, ze gehoorzamen uit angst. Ook lopen ze het risico om op volwassen leeftijd hetzelfde gedrag te kopiëren of gaan ze geweld beschouwen als een geschikte of zelfs de enige manier om conflicten op te lossen.
Die vicieuze cirkel moeten we dringend doorbreken. En daarvoor is een wetswijziging wel degelijk het geschikte instrument. Want uit buitenlandse voorbeelden blijkt dat die ook een mentaliteitswijziging kan in gang zetten. In Zweden – het eerste land met een verbod – daalde de groep volwassenen die fysieke bestraffing goedkeurt van 53% in 1964 naar 11% in 1994. Ter vergelijking: in België vonden in 2020 tussen de 35 en de 51% van de ondervraagden het gepast om een kind te slaan. En meer dan 2 op 10 van de respondenten geloofden zelfs in een gunstig effect van lijfstraffen. Volgens sommigen zou het opnemen van een verbod in het burgerlijk wetboek weinig zin hebben omdat er geen straffen tegenover staan. Nederland bewijst nochtans het tegendeel: daar zorgden de inschrijving in de wet en de bekendmaking ervan voor een terugdringing van de cijfers!
België op het strafbankje
Het Verdrag van de Rechten van het Kind en andere internationale rechtsregels schrijven staten voor om fysieke straffen voor kinderen expliciet te verbieden. Ons land is dan ook de voorbije jaren al verschillende keren op het matje geroepen. In 2003 en 2015 veroordeelde het Europees Comité voor Sociale Rechten België. In 2005 kregen we van het toezichthoudend Comité bij het Europees Sociaal Charter een bolwassing, en in 2010 drukte ook het VN-Comité voor de Rechten van het Kind zijn bezorgdheid uit. Wereldwijd zijn lichamelijke straffen al in 65 landen verboden. In de EU geldt dit voor 23 van de 27 lidstaten. België dreigt stilaan een internationale paria te worden.
Al jaren woedt in ons parlement een debat over het bannen van lijfstraffen. Vooruit bundelt hierbij graag de krachten met politici van andere partijen die een verbod genegen zijn. Zo vonden wij bijvoorbeeld in Koen Geens (CD&V) een echte bondgenoot. Maar telkens weer steken andere volksvertegenwoordigers stokken in de wielen uit schrik voor hun achterban. Deze keer staat vooral MR op de rem. De verdedigers van de superrijken zijn nu ook de pleitbezorgers van ouders met losse handjes. Recht op kletsen boven kinderrechten, lafhartig gedrag ten koste van de zwaksten in onze samenleving. Dat verdient in juni een stevige electorale tik!
